Báo cáo hiện trạng môi trường nước ngầm trên địa bàn tỉnh Cà Mau – Đợt 2/2020 đánh giá tổng quan hiện trạng môi trường nước ngầm, từ hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, nguyên nhân, các nguồn tác động chính lên môi trường, diễn biến chất lượng môi trường này. Báo cáo cũng phân tích những tác động của ô nhiễm môi trường và những đáp ứng của công tác quản lý, từ đó, đề xuất những định hướng, giải pháp phù hợp cho giai đoạn về sau.

Chất lượng môi trường nước ngầm tỉnh Cà Mau tương đối ổn định qua các đợt quan trắc, chất lượng nước ngầm quan trắc trong đợt 2/2020 ít có sự biến động so với QCVN 09-MT:2015/BTNMT, có một vài vị trí có dấu hiệu ô nhiễm hữu cơ, hàm lượng Amoni và vi sinh cao, các vị trí này chỉ phù hợp cho mục đích sinh hoạt, sản xuất, không nên sử dụng trong ăn uống, các khu vực quan trắc cũng đều bị nhiễm mặn nhẹ. So với đợt 2/2018, các chỉ tiêu quan trắc có sự biến động, hàm lượng Amoni và vi sinh quan trắc trong đợt này nhìn chung tăng nhưng không đáng kể.

Quá trình đô thị hóa tương ứng với giai đoạn khởi đầu của quá trình công nghiệp hóa, góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân. Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực, quá trình đô thị hóa cũng phát sinh nhiều vấn đề cần giải quyết, trong đó có chất lượng môi trường. Phát triển công nghiệp đã và đang tác động mạnh mẽ đến chất lượng môi trường nước ngầm trên địa bàn tỉnh Cà Mau, nhất là tại khu vực đô thị đông dân cư và khu vực K/CCN, các nhà máy sản suất ngoài K/CCN, việc xả thải nước sản xuất từ các nhà máy, khu chế xuất, khu công nghiệp chưa được xử lý vào sông rạch, ao hồ thẩm thấu xuống gây ô nhiễm nước ngầm. Điển hình tại Ấp 18, xã Biển Bạch, huyện Thới Bình (NN-13) giá trị coliform vượt 36,6 lần, tại Công ty Cổ phần mía đường Tây Nam - Xí nghiệp đường Cà Mau, xã Trí Phải, huyện Thới Bình (NN-14) hàm lượng amoni vượt 3,15 lần.

Việc khai thác sử dụng nguồn nước ngầm chưa hợp lý đã dẫn đến hiện tượng ô nhiễm, có nguy cơ cạn kiệt tài nguyên nước ở vùng đất cực Nam của Tổ quốc. Hiện nay, lượng nước thải sinh hoạt đô thị trong toàn tỉnh khoảng 20.000 m3/ngày đêm, nước thải từ các nhà máy chế biến thủy sản phần lớn chưa được xử lý, cộng với một khối lượng rác khá lớn từ các chợ, nhà ở ven sông thải trực tiếp xuống sông và kênh rạch theo mạch nước thẩm thấu xuống gây ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước ngầm. Khu vực bãi rác Tân hưng Tây, huyện Phú Tân (NN-32) coliform vượt quy chuẩn 50 lần, nguyên nhân có thể do tích tụ từ chất thải sinh hoạt, phân bón hoặc do nước rỉ rác.

Tại khu vực nghĩa trang tất cả các vị trí quan trắc có giá trị coliform cao gấp nhiều lần so với QCVN 09-MT:2015/BTNMT, điển hình tại Khu vực nghĩa trang huyện Trần Văn Thời (NN-19) giá trị coliform vượt 36,6 lần. Đây là những yếu tố có khả năng gây ra các bệnh về đường ruột.

Hiện nay, ở nhiều vùng của Cà Mau, nước mặn xâm lấn sâu. Tình trạng một bộ phận người dân tự phát, lén lút đưa nước mặn vào vùng quy hoạch ngọt hóa trồng các loại cây, con hệ ngọt, đất rừng tràm để nuôi tôm đang diễn ra khá phức tạp trong khi hệ thống thủy lợi đầu tư manh mún, chưa thể chủ động, cáng đáng tốt việc tiêu thoát nước phèn, ô nhiễm...